YEDEKLEME
Yedekleme bir bilgisayar sistemini işlevsel kılan temel birimlerin, üzerinde çalışan yazılımların ve
depolanan verilerin, arıza, hata, hasar durumlarında çalışmaların kesintiye uğramasını ve / veya verilerin geri
dönülemez biçiminde kaybolmasını engellemek amacıyla birden fazla kopya halinde bulundurulmasını sağlayan
işlemler bütünüdür.
Yedeklemenin Önemi
Bilgilerinizi kaybettiğinizde onları tekrar meydana getirmek; zaman, para ve ya kişisel emeğe mal
olabilir. Şayet bu bilgiler bazı deneylerin sonucu ise onları tekrar meydana getirmek mümkün olmayabilir.
Bilgilerinizi kaybetmemek için bazı adımlar atmalısınız.
Yedekleme bilgi yatırımımızı korumanın bir yoludur. Bilgilerimizin çeşitli kopyalarına sahip olursak, her
hangi bir kopyanın bozulması bizim için problem teşkil etmez (en fazla yedeklerimizden yüklememizi
gerektirir).
Yedekleme Yapmak İçin Nelere İhtiyaç Var?
Sağlıklı bir yedekleme yönteminde, çeşitli elemanların doğru biçimde seçilmesi ve bir arada uyumlu
çalışır hale getirilmesi gereklidir. Bu elemanlar şu şekilde sıralanabilir:
- Kaynak: Yedeklemesi yapılacak verinin, normal işletim sırasında tutulduğu ortam, yedekleme sistemi
için kaynak oluşturacak ortamdır.
- Yedekleme Donanımı: Verinin kopyalarını oluşturmak üzere kullanılacak donanım bu başlıkta
seçilmelidir. Standart depolama cihazları dışında, özel amaçlı yedekleme donanımları da kullanılabilir. - Yedekleme Yazılımı: Yedekleme işlemini yürütmek üzere, yedekleme ve kurtarma işlemlerini bir
arada yapmayı sağlayan yazılımlar kullanılmaktadır. Özel kullanım durumlarında birden fazla yazılımı bir arada
kullanmak da planlanabilir. - Yedekleme Ortamı: Kopyalanan verinin saklanacağı ortam da yapılacak işleme önemli kısıtlar
getirmektedir. Bu nedenle yapılacak seçimde ortam seçimi de önem kazanmaktadır. Yedeklemede kullanılan
yaygın araçlar aşağıda listelenmektedir.
Yedekleme Donanımı:
Sabit Disk
Yedek Sabit Disk
RAID Sabit Disk
Disket
CD-R / CD-RW
DVD-R / DVD-RW
Zip Disk / LS Disk
Harici Sabit Disk
USB Bellek
Teyp Sürücü
Ağa Bağlı Depolama
Yedekleme Yazılımı:
İşletim Sisteminin Dâhili İmkânları (Win 9x / ME / NT / XP / 2000)
Firma Programları (WinZip, WinRAR, vb.)
CD / DVD yazıcı programlar (CD Creator, Nero, vb.)
RAID yazılımı
Diğer üçüncü parti yazlımlar
Yedekleme Yöntemi:
Yazılımlar, farklı yöntemlerle yedekleme yapılmasına imkân verir. Yaygın üç yöntem şöyle sıralanabilir:
1. Tam (Full) Yedek: Bu yöntem, seçilen kaynağın tüm içeriğini yedekler. En güvenilir yöntemdir, ancak
zaman ve kapasite ihtiyacı yüksektir. Diğer yöntemler uygulanmadan önce, en az bir kez tam yedek alınmalıdır.
2. Adımlı (Incremental) Yedek: Bu tip yedeklemede, sadece son yedekten bu yana yedeklenmemiş
olduğu tespit edilen dosyalar yedeklenir. Kurtarma sırasında önce tam yedek, sonra sırayla tüm adımlı yedekler
kurtarılmalıdır. Bu nedenle güvenilirlik düşer.
3. Fark (Differential) Yedeği: Bu tip yedeklemede, son tam yedekten bu yana yedeklenmemiş olduğu
tespit edilen dosyalar yedeklenir. Kurtarma sırasında önce tam yedek, sonra son fark yedeği kurtarılmalıdır.
Güvenilirlik orta düzeydedir. Bazı yedekleme yazılımları, istek üzerine yapılan yedekleme işlemleri dışında,
ayarları kaydedilen bir yedekleme işlemini istenen aralıklarla tekrar edecek özellikler de taşırlar.
Temel Öneriler
Bu kısımda her koşulda akılda tutulması faydalı olacak temel öneriler verilmektedir.
1. İşletim Sistemi: İşletim sisteminizin yükleme disket / CD/ DVD’lerini ve LİSANS NUMARASINI mutlaka
koruyunuz. Mümkün olan hallerde bu disklerin kopyalarını aliniz. Bir bilgisayarda yüklüyken diğer bir
bilgisayara da yüklemediğiniz ve kendi yedekleme amacınızla koruduğunuz sürece, bu kopyalar yasadışı
değildir.
2. Uygulamalar: Kullandığınız uygulamaların da yükleme disklerini koruyunuz ve kopyalarını aliniz.
3. Sık Yedekleme: Mümkünse anında yedekleme sistemi (RAID) ile her an her bilgiden birden fazla
kopya tutunuz. Mümkün olmazsa, en azından günde bir yedek aliniz. Bu sizi en kötü durumda bir günlük işi
tekrarlamakla kurtulacak halde korur.
4. Virüs Taraması: Veri kaybı nedeni olarak virüs şüphesi varsa, mutlaka geri yükleme sırasında sistem
aktif hale getirilmeden güncel bir virüs tarama yazılımı ile tarayınız.
5. Çalışma Dosyaları: Mümkünse çalışma dosyalarınızı taşınabilir bir ortamda (USB Bellek / CDRW /
DVD-RW) bulundurun, üzerinde çalıştıkça sabit diske yedekleyin ve sabit diskten çalışmayın. Bu size her
gittiğiniz yerde elinizde güncel çalışma dosyalarınızın olmasını, hem de her noktada bir yedeğiniz olmasını
sağlar.
Bilgi İşlem Daire Başkanlığı tarafından alınan yedekler:
Sunucular ve web sayfaları
Otomasyonlar
Ağ ve sistem cihazlarının konfigürasyonları
